Petrol fiyatlarındaki en küçük artışta pompa fiyatlarını artıran, fakat varil fiyatlarındaki büyük düşüşleri pompa fiyatlarına çok geç ve az yansıtan akaryakıt firmalarına EPDK’dan sert önlemler geliyor. EPDK `pompa fiyatı yanlış, düşürün` muhtırasından sonra üst limit getirmek için düğmeye bastı. Merkez Bankası`nın kredi kartında yaptığı gibi pompa fiyatlarında üst limite geçilecek. Bunun için yasa değişecek, ayrıca cezalar da artıyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu`nun (EPDK), akaryakıt şirketlerine verdiği `fiyatları indirin muhtırası` ile gündeme gelen akaryakıt sektöründe kapsamlı reform yapılması planlanıyor. Akaryakıt sektörü ile ilgili olarak üzerinde çalışılan plan çerçevesinde, akaryakıt için ayrı bir üst kurul oluşturulması, para cezalarının arttırılması ve fiyatlar için de kredi kartlarında uygulanan Merkez Bankası tarafından bir üst limitin belirlenmesine ilişkin model gibi bir sistem getirilmesi öngörülüyor.
Fiyatlara Üst Limit Geliyor
Bu sistemin uygulamaya konulması ile birlikte, maliyetler baz alınarak akaryakıt fiyatlarında bir üst limit belirlenecek. Şirketler bunun üzerinde akaryakıt satışı gerçekleştiremeyecek. Ayrıca, mevzuata uygun davranmayan şirketlere de, ağır para cezaları verilecek. EPDK, fiyatlarını düşürmeleri için 20 günlük süre tanıdığı akaryakıt sektörünü disiplin altına alınacak formül aranıyor. Ekonomi yönetiminin üzerinde çalıştığı formüller arasında, akaryakıt şirketlerine verilen cezaların arttırılması ve kredi kartları faizlerinde uygulanan faizlerin Merkez Bankası tarafından belirlenmesine ilişkin formülün, akaryakıt fiyatları içinde uygulanması yer alıyor.
Akaryakıta Disiplin Gelecek
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen, Maliye Bakanlığı ve EPDK`nın da destek verdiği yeni projeye göre, akaryakıt sektörü için öncelikle ayrı bir üst kurul oluşturulacak. Petrol Düzenleme Kurulu, ayrı bir birim olarak çalışacak. Düzenleme kurulunun sektör üzerinde etkili olması için de, yetkileri arttırılacak. Yetkilerin yanı sıra Petrol Kanunu`nda yapılacak değişiklik ile şirketlere verilecek cezalar da arttırılacak. Para cezalarının tutarları arttırılırken, lisansların geçici olarak iptal edilmesine ilişkin hükümler de yeniden düzenlenecek.
En Yüksek Ceza 600bin Lira
EPDK`nın, akaryakıt şirketlerine fiyatlarını indirmeleri için 20 günlük süre tanıması tartışma konusu oldu. Akaryakıt şirketleri, fiyatların maliyetler baz alınarak belirlendiğini öne sürerken, EPDK ise akaryakıt şirketlerine verilecek cezaların yetersiz kaldığından şikayet ediyor. Akaryakıt sektörünü düzenleyen Petrol Kanunu, 2003 yılında çıkarıldı. Kanuna göre EPDK, şirketlere en fazla 600 bin lira para cezası verebiliyor. 600 bin liralık ceza ise bir günde milyonlarca liralık ciro yapan akaryakıt şirketleri için caydırıcı olmuyor. Üst düzey bir enerji yetkilisi, `Fiyatlarını düşürmeyen şirketlere verilecek en yüksek ceza 600 bin liradır. Akaryakıt şirketi, fiyatına 1 kuruşluk zam yapsa, cezanın kat kat fazlasını kazanır. Dolayısıyla, kimse cezadan korkmuyor` değerlendirmesinde bulundu.
Fiyat İçin Merkez Bankası Formülü
Akaryakıt sektörünün yeniden yapılandırılması projesi kapsamında, akaryakıt fiyatlarının belirlenmesi ile ilgili hükümlerin de yeniden düzenlenmesi öngörülüyor. EPDK`nın, mevzuata göre, akaryakıt fiyatlarında iki aylık olarak üst sınır belirleme yetkisi bulunuyor. Ancak, üst sınır belirlemesi konusunda ise bazı hukuki boşluklar bulunuyor. Yeni düzenleme ile bu boşlukların ortadan kaldırılarak, üst sınır belirleme mekanizmasının kredi kartlarında olduğu gibi sürekli hale getirilmesi planlanıyor. Üzerinde çalışılan modele göre, yeni oluşturulacak Petrol Piyasası Kurulu`na, maliyetleri baz alarak akaryakıtta üst sınır belirleme yetkisi verilecek. Bu yetki çerçevesinde, üst kurul akaryakıt fiyatları için her ay üst sınır tespit edecek. Üst sınır, maliyetin değişmesine göre düşürülecek veya arttırılacak. Bu yöntemle pompadaki düzensizlik de ortadan kalmış olacak.
