Uzm. Dr. Yıldız´dan 8 Mart
Dünya Böbrek Günü açıklaması
Dr. Yıldız böbrek uyarısında bulundu
Yaşam Hastanesi Dahiliye Hekimi Uzman Dr. Bülent Yıldız, 8 Mart Dünya Böbrek Günü dolayısıyla bir açıklamada bulunarak böbrek rahatsızlıkları, teşhisi, tedavi yöntemleri ve bu rahatsızlıktan korunmanın püf noktalarını anlattı.
BÖBREK NEDİR?
Böbrek, vücudumuzda omurgamızın sağ ve solunda, karnımızın arka duvar kısmına doğru yayılmış olan, temel bir atılım organımızdır. Böbreklerimiz yaklaşık olarak 5-7cm eninde 12-15cm boy ölçüsüne sahiptirler. Kanımızdaki zararlı maddeleri süzme görevini yerine getiren bu organımız 150-250gr. ağırlığındadır. Soldaki böbreğimiz sağdaki böbreğimize oranla daha büyüktür. Ayrıca böbreklerimiz, nefes aldığımız zamanlarda 2-3 cm aşağıya doğru hareket etmektedirler.
BÖBREK HASTALIKLARI NELERDİR?
Vücudumuzdaki her organda olduğu gibi böbreklerimizin de bazı hastalıklara yakalanma riskleri vardır. Günümüzde en çok bilinen 5 adet böbrek hastalığı vardır. Bunlar;
? Nefrit: Nefronların iltihaplanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu hastalık böbrek yetmezliğinin oluşmasındaki en önemli sebeplerden birisidir.
? Böbrek Taşları: Kişide bulunan idrar yollarında oluşan iltihap sonucu eğer bir tıkanma olur ise, buradaki maddeler çökelerek vücudumuzda böbrek taşlarını oluşturmaktadır. Bunun sonucunda böbrek taşları da böbreğimizde ciddi anlamda şiddetli ağrı ve kanamalara sebebiyet vermektedir. Bazen bu hastalıkta idrarın kanlı çıktığı da görülmüştür.
? Üremi: Bu hastalık böbreğin yeterli derecede üreyi süzememesi sonucu oluşmaktadır. Bu hastalık kanda bulunan üre miktarı artması sonucu oluşmaktadır.
? Böbrek Kanseri: Böbrek kanserinde orta yaş üzeri ve çocuk tümörü olmak üzere iki türlü tümör vardır. Orta yaş üzeri tümörüne ?renal hücreli karsinom? denilmektedir. Çocuk tümörüne ise ?Wilm´s tümörü? denilmektedir. Bu iki tümörün belirtisi ise, idrarın kanlı olması ve karnınızda oluşan sancılı ağrılardır. Eğer tümör erken teşhis edilirse tedavi şansı yüksektir.
? Böbrek Yetmezliği: Kronik ve Akut böbrek yetmezliği olarak 2 gruba ayrılmaktadır. Kişideki böbreklerin tam olarak görevini yerine getirememesi sonucu bu hastalık ortaya çıkmaktadır. Bu hastalığın olup olmadığını, kanımızdaki kreatinin ve üre oranına baktırarak öğrenebiliriz.
HASTALIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Yukarıda belirttiğimiz böbrek hastalıklarının belirtileri, diğer hastalıklar kadar kendini kolay kolay ele vermez. Böbrek hastalıklarının genel belirtileri ise;
? Sık sık idrar yapmaya çıkma
? Nefes darlığı
? Karın kısmınızda devamlı olarak ağrı
? İdrarın kanlı gelmesi
? Sürekli bulantı hali
? İdrar yapmaya hiç çıkamama
? Ayak ve el bölgelerinde şişme
gibi belirtilerdir.
Eğer kendinizde böbrek hastalığından şüpheleniyor iseniz, idrar tahlili yaptırarak bu şüphelerden kurtulabilirsiniz. 6 aylık süreçlerde yapılacak idrar tahlilleri böbrek hastalıklarının erken teşhisinde çok önemlidir. Bu sayede tedavi edilebilme olasılığı daha yüksektir.
24 SAAT ATIK UZAKLAŞTIRIRLAR
Bizim iki böbreğiniz vardır. Bunlar fasulye şeklindedir ve her biri yaklaşık olarak yumruğunuz büyüklüğündedir. Omurganın her iki yanında, sırtınızın ortasına yakın bir alanda yer alırlar. Çoğu insan böbreklerinin yalnızca idrar üretiminden sorumlu olduğunu düşünür. Aslında böbrekler düşündüğünüzden çok daha fazla görevi yerine getirmektedir.
Aslında, böbrekler kandaki toksik maddeleri süzer ve idrar yoluyla atılımını sağlar. Metabolik süreçlerden kaynaklanan fazla su ve toksinler idrar ile birlikte adeta bir filtreden geçiyormuş gibi vücuttan atılır. Ek olarak kandaki fazla asiditeyi önlemek için asit baz dengesi böbrekler tarafından düzenlenir.
Böbreklerin ayrıca hormon üreterek kan basıncını düzenlemek gibi önemli bir fonksiyonu daha vardır. Böbreklerde üretilen eritropoietin gibi hormonlar kemik iliğindeki kan hücrelerinin üretimini kontrol eder. Böbrekler aynı zamanda kandaki kalsiyum miktarını ve D vitamini üretimini etkiler. Bu vitamin kemiklerin stabilitesini sağlamaya yardımcı olan mineralizasyon için gereklidir.
Böbrekler, fazla vücut suyu ve atık ürünleri günün 24 saati uzaklaştırır.
Sağlıklı böbrekler, kanı günde yaklaşık 300 kez temizler.
Bu, böbreklerinizden her gün ortalama 1.500 litre kanın geçişi anlamına gelir.
KRONİK BÖBREK RAHATSIZLIKLARI
Kronik böbrek hastalığı (KBH), böbreklerin yavaş yavaş işlevini kaybettiği uzun ve genellikle yavaş bir süreçtir. Başlangıçta kronik böbrek hastalığınızın farkında olmayabilirsiniz. Erken belirtiler göze çarpmayabilir ve bu yüzden belirtileri fark etmeyebilirsiniz.
Böbrek yetmezliği tanısı genellikle BUN, kreatinin ve glomerüler filtrasyon hızını (GFH) ölçen kan testleri ile yapılır. Kan testi, her dakika glomerüllerden ne kadar kan geçtiğini değerlendirir. Glomerüller, atıkları kandan uzaklaştıran minik filtrelerdir.
Kronik böbrek hastalığı 5 aşamada sınıflandırılır. Hastalığın normal böbrek fonksiyonun kötüleşmesinden (KBH 1. evre) Kronik Böbrek Yetmezliğine (KBH 5.evre) geçişi yıllar alabilir. Kronik tipi örneğin diyabet, yüksek kan basıncı (hipertansiyon), çeşitli böbrek doku enfeksiyonları (glomerulonefrit) ve uzun dönemde böbrek fonksiyonunu azaltan bazı ilaçların aşırı kullanımından kaynaklanan kalıcı böbrek hasarıdır.
Erken aşamalarda hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak mümkün olsa da, erken teşhis ve doğru tedavi için doktorunuzla yakın iş birliği içinde olmanız hayati önem taşır.
HASTALIĞIN İŞARET VE BELİRTİLERİ
Kronik böbrek hastalığının uyarı işaretleri ve belirtileri her zaman belirgin değildir. Birçok hasta farkında olmadan kronik böbrek hastalığına sahip olabilir.
OLASI UYARI İŞARETLER
Düşük idrar üretimi
Şişkinlik: ellerde, yüzde ve bacaklarda
Nefes darlığı
Uyku güçlüğü
İştah kaybı, bulantı, kusma
Yüksek tansiyon
Üşüme ve yorgunluk hissi
İşaretleri ne kadar erken saptayabilirseniz, doktorunuz o kadar iyi müdahale edebilir ve bir çözüm sunabilir. Doğru zamanda doğru yardım, böbrek hastalığının ilerlemesini etkileyebilir.
NELER YAPILABİLİR?
Çeşitli tedavi yöntemlerine ilave olarak, hayat tarzındaki değişiklik kronik böbrek hastalığının ilerlemesini azaltabilir.
Yüksek tansiyon ve kan şekerinizi kontrol altına alın.
Sağlıklı bir diyet yapın (veya düşük protein, veya düşük tuz diyeti).
Kilo verin.
3 x 30 dakika aerobik egzersizine başlayın.
Sigarayı bırakın.
Belirli ağrı kesicilerden kaçının.
Ancak herhangi bir büyük değişikliğe gitmeden önce her zaman doktorunuzun tavsiyelerini alın ve tıbbi gelişmeleri takip edin."
