Kırıkkale’de son birkaç yıldır çok ciddi anlamda su sorunu yaşanıyor. Suyumuz yılların çürüttüğü borular nedeniyle oluşan patlaklardan ötürü akmıyor, aksa da içilmiyor. Peki bunun sebebi nedir ve neden sorun çözülemiyor, sorumlusu kim veya kimler. Haberkale Kırıkkale’nin su ile imtihanı dosyasını açıyor.
ALT YAPI NE ZAMAN YAPILDI?
Kırıkkale’nin suyla ilgili alt yapısı Hayati Karayol’un belediye başkanlığı zamanında, yani 80’li yılların sonuna doğru yapılmıştı. Ali Haydar Veziroğlu’na ait şirket suyla ilgili alt yapı çalışmasını gerçekleştirdi ve alt yapı kullanılmaya başlandı. Artık kullanımı olmayan eski tip borular ile yapılmıştı çalışma. Zaman içinde yenilenme olmadığından dolayı borular çürüdü ve kaçak oluşmaya başladı. İnşaat alt yapı çalışmalarının da artması ile bu kaçaklar da artar hale geldi. Dolayısıyla Kırıkkale’nin bir alt yapı ihtiyacı ortaya çıktı.
NE ZAMAN YAPILMALIYDI?
Bu alt yapı birkaç belediye başkanı eskitti. Hayati Karayol alt yapıyı yaptı ve kullandı. Ardından Cemalettin Akdoğan bir dönem, sonra Mustafa Pekdoğan bir dönem, Veli Korkmaz iki dönem ve son olarak Mehmet Saygılı iki dönem kullandı. Alt yapı ile ilgili çalışmalar özellikle Mehmet Saygılı’nın ilk dönemi, hatta Veli Korkmaz’ın ikinci döneminin sonundan itibaren alarm vermeye başlamıştı. Nereden anlıyoruz bunu, Korkmaz’ın son döneminde belediyenin girişine suyla ilgili kayıp ve kaçakları takip edin bir sistem kurulmuştu. Buradan kayın ve kaçaklar takip ediliyordu. İstatistiklere bakıldığında kayıp ve kaçak sayısı da yıllar itibariyle artıyordu. Yani alt yapı yenilenme istiyordu.
Mehmet Saygılı döneminde bu durum artar hale geldi. Bu arada suyu şehre gönderen motorlar, ana vanalar da yıprandığı için sık sık arızalar vermeye başladı. Veli Korkmaz döneminde kurulan arıtma tesisi Saygılı döneminde arıtmanın maliyetinin yüksek olmasından dolayı arıtma tesisi kapatıldı. Yani su temizlenmeden eski borularla, içindeki tüm tortularla sadece klorlanarak şehre verilmeye başladı. Kimyasal özelliği olan ve kireç oranı yüksek olduğu gayet iyi bilinen su ana borulara ve kılcal borulara daha hızlı zarar vermeye başladı.
TAM ANLAMIYLA SUSUZ KALDIK!
Kayıp ve kaçaklar artarken, basınç da düşmeye başladı. Bu yüzden sular 5, katlardan yukarı çıkamaz hale geldi. Mecburen basınç artırıldı. Bu da yıpranmış olan borulara daha büyük zarar vererek, su kaçaklarını artırdı. Saygılı alt yapı ile bunca soruna rağmen hiç ilgilenmedi. Topu hep kendini eleştirenlere atarak iş bilmezlikle suçladı, konuyu saptırdı, “O işler sizin bildiğiniz gibi değil” diye geçiştirdi. Kırıkkale, alt yapıya yapılmayan yatırımlar nedeniyle tam anlamıyla bu çağda susuz kaldı.
MAKİNALAR YENİLENİYOR
Yeni Belediye Başkanı Ahmet Önal, şimdi suya ve alt yapıya yatırım yapıyor. Ana pompalar değiştiriliyor, ana vanalar yenileniyor. Kayıp ve kaçaklar önlenerek basıncı artırmak yerine yer çekimi kuvvetinden yararlanılmaya ve suyu doğal akışı ile şehre vermeyi amaçlıyorlar. Bu kısmi ve geçici bir çözüm olarak görülüyor. En nihayetinde şehir şebekesinin artık yenilenmesi gerekiyor. Buna da zaman içinde girileceği söyleniyor.
ARITMA TESİSİNİN KAPASİTESİ
Peki bu su neden içilemiyor? İçilememesinin sebebi yine Mehmet Saygılı dönemine denk geliyor. Veli Korkmaz döneminde devreye alınan arıtma tesisinde su ters ozmoz ve membran sistemi ile arıtılarak şehre veriliyordu. Su nispeten içilebilir durumdaydı. Ancak tam anlamıyla yeterli değildi. Zira tesis Veli Korkmaz öncesinde yaptırılan bir tesisti ve 36 bin kişilik bir nüfusa ancak yetebiliyordu. Elektrik ve membran maliyeti de çok yüksekti. Ancak buna rağmen tesis hep çalıştırıldı. Yetebildiği kadar da yetti şehre. Ancak Saygılı zamanında tesis maliyet yüksekliği nedeniyle tamamen kapatıldı ve çürümeye terk edildi.
BİR PEKDOĞAN ANISI!
Geçmişte şöyle de bir durum yaşandı su ile ilgili. Cemalettin Akdoğan zamanında da su sürekli kesiliyordu ve içilmiyordu. Arıtma tesisinde membran ünitesi yoktu. Mustafa Pekdoğan belediye başkanı seçilince suyla ilgili kesinti sorunu ortadan kalktı ancak su yine içilemiyordu. Vatandaşlar Pekdoğan’ı içilemeyen su nedeniyle eleştiriyordu. Kültür Merkezi’nde bir toplantıda bu konuda eleştiri gelince Pekdoğan’ın vatandaşa “Senin genzinde sorun var” lafı hafızalara kazınmıştı.
TESİSİN EN ÖNEMLİ SORUNU NEDİR?
Öte yandan Veli Korkmaz döneminde de membran tesisi devreye alındı ve su nispeten içilebilir oldu. Hatta tesisi incelemeye Hollanda ve İsrail gibi ülkelerden ziyaret eden heyetler olmuştu. Sebebi ise membran sisteminin bu ülkelerde de kullanılabilecek olmasıydı. Yalnız bir sorun vardı. Kırıkkale’deki tesis Veli Korkmaz’dan önce yine Hayati Karayol dönemine aitti ve İller Bankası’nın ilk projelerinden biriydi. Fakat tesis akarsu üzerine kurulması gereken bir sistem içerirken, baraj göleti gibi durgun bur su üzerine yapılmıştı. Teknik ekip bunu sonradan fark etmişti. Akdoğan döneminde tesis için yatırım yapılmadı, Pekdoğan döneminde ise ozmoz ve membran sistemi olmadan kullanıldı. Korkmaz döneminde ise ozmaz ve membran sistemi kuruldu.
SAYGILI HİÇ DİKKAT ETMEDİ
Hollanda heyeti ülkede bir şehirde benzer sorun yaşandığı için incelemeye gelmiş, İsrail heyeti de ters ozmoz ve membran sisteminin deniz suyunda kullanabilmek için incelemeye gelmişti. Membran sistemi suyu arıtmaya yetiyor, ancak nüfusa yetmiyor, maliyeti de yüksek oluyordu. Veli Korkmaz buna rağmen tesisi çalıştırmayı sürdürdü. Çünkü salgın hastalık ve insan sağlığı için buna ihtiyaç vardı. Saygılı döneminde ise bunlara hiç dikkat edilmedi ve su barajdan klorlanarak doğrudan şehre verildi ve hiç içilmedi. Sonrasında da sistemdeki arızalar, yıpranan makine, pompa ve vanalar nedeniyle basın artırıldıkça su kaçakları oluştu ve kesintiler olmaya başladı.
ELEŞTİRİ İÇİN Mİ?
Şu anda su ile sıkıntı kayıp ve kaçaklar ve içilemez oluşu. Ayrıca suyun kalitesi ve temizliği de tartışma konusu. İddialara göre Saygılı döneminden bu yana suyla ilgili tahliller çok kötü veriler ortaya koyuyor. Belediyenin yeni yönetimi tüm bu sorunları ortadan kaldırmak için çaba gösteriyor. Ancak aradan üç ay geçmesine rağmen şehir halkının bir kesimi yeni yönetimi eleştiriyor. Eski yönetimler ve başkanlar, özellikle Saygılı dönemine eleştiri getirmeyen bir çok kişinin Kırıkkale’de suyun tarihini bilmeden bu şekilde eleştirilerde bulunması ise dikkat ve tepki çekiyor.
