Kurbanın özellikleri neler?
Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serkan Erat kurbanlık seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar ve büyükbaş hayvanlarda uygulanabilecek yatırma teknikleri hakkında detaylı bilgiler verdi.
BESİLİ OLMASININ GEREKİR
Bayramların insanları bir araya getiren, dini ve milli duyguları pekiştiren özel günler olduğunu belirten Doç. Dr. Serkan Erat, ?Karşılamaya hazırlandığımız Kurban Bayramı´nda, kurbanlarımızın insancıl ve hijyenik koşullarda kesilmesini temin ederek, kendimizin ve paylaşımda bulunduğumuz kişilerin sağlığını riske atmamak, en az dini vazifelerimizi yerine getirmek kadar önemlidir. Diyanet İşleri Başkanlığı´nın da web sitesinde belirttiği şekilde ?Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir. Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir. Ayrıca, çevre temizliği için gerekli tedbirler alınmalıdır. Kesim esnasında hayvanların, birbirlerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir´ dedi.
Koyun, keçi, sığır, manda ve devenin kurban olarak kesilebileceğini ifade eden Doç. Dr. Erat, kurbanlık hayvanın sağlıklı, uzuvlarının tam ve besili olmasının gerektiğini belirtti.
SAĞLIK KRİTERLERİ NELERDİR?
Kurbanlık hayvanda aranması gereken sağlık kriterlerini sıralayan Doç. Dr. Erat, ?Kurbanlık hayvanın davranış, yürüyüş, vücut yapısı ve şekli normal, tüyleri düzgün ve parlak, gözlerinde canlı bir bakış olması, geviş getirmesi ve solunumunun düzgün olması gerekir. Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlar kurban edilemez. Hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı olması, topal olması, hafif hasta olması, bir kulağın delik veya yırtılmış olması hayvanların kurban olarak kesilmesine mani değildir. Gelişmesini tamamlamamış veya etleri olgunlaşmamış çok genç hayvanlar, gebe hayvanlar, bir hafta önce doğum yapmış hayvanlar, vücut sıcaklığı çok yüksek olan hayvanların (sığır ve koyunda 40,5° ve üzeri) yasal olarak kesilmeleri yasaktır? dedi.
KURBANLIK YAŞ KRİTERLERİ
Doç. Dr. Erat, kurbanlık hayvanların belirli bir yaşa sahip olmaları gerektiğini belirterek, ?Devenin 5, sığır ve mandanın 2 (24 ay), koyun ve keçinin 1 yaşını doldurmuş olması gerekir. İki yaşını bitirdikleri kesin olarak bilinen büyükbaş hayvanların kapak atmamaları kurban olmalarına engel olmaz. Yine kapak attığı halde iki yaşını doldurmamış olurlarsa kurban olarak kesilemezler. Ancak doğumu kesin olarak bilinmeyen büyükbaş hayvanlar için kapak atma, bir ölçü olarak kabul edilebilir. Kurban olacak hayvanların bilgileri, kulak küpe numaraları https://hayvanbilgi.tarim.gov.tr adresine girilerek öğrenilebilir. Altı ayını tamamlayan koyun bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olursa kurban edilebilir. Keçilerin kurban edilebilmesi için bir yaşını doldurmuş olması gerekir. Sığırlarda olduğu gibi keçilerde de yaş tayini, ön kesici süt dişlerinin çıkıp yerlerini kalıcı dişlerinin alması esasına dayanmaktadır. Keçilerde ilk kesici ön süt dişlerinin değişimi 15 - 18 aylıkken gerçekleşmektedir? dedi.
SIĞIRDA DİŞLERDEN YAŞ TAYİNİ
Ergin bir sığırın ağzında 32 diş bulunduğunu ifade eden Doç. Dr. Serkan Erat, ?Sığırlarda üst çenede 12 azı diş vardır, kesici diş bulunmaz. Sığırlarda alt çenede 12 azı diş ve 8 kesici diş olmak üzere toplam 20 diş vardır. Sığırların alt çenede bulunan kesici dişlerinin durumu incelenerek yaş tayini yapılabilir. Sığırlarda dişlere göre yaş tayini kesici süt dişlerinin yerine kesici kalıcı dişlerin alması ve aşınma süreleri dikkate alınarak yapılır. (Resim 1 ve 2). Kesici dişler alt çenenin önünde sağ ve solda dörder tane olmak üzere 8 adettir (2 adet ön kesici, 2 adet orta kesici ve 2 adet son kesici).Süt dişleri kalıcı dişlere göre daha beyaz ve küçük olup, parmakla dokunulduğunda oynarlar yani çeneye gevşek bağlıdır ve şekil olarak mantara benzerler. Kalıcı dişler sarımtırak renklidir, çene kaidesine sıkı sıkıya bağlıdır. Şekilleri daha düzgün ve çeneye bağlanma noktaları daha kalındır. Genelde enleri boylarına yakın olduğu için süt dişlerinden farklı oldukları kolaylıkla anlaşılır. Besleme ve ırk özelliklerine bağlı olarak bazı değişiklikler gösterebilir. Sığır ve mandada iki yaşını tamamlayıp tamamlamadığını ve üç yaşına girdiğini anlamak için iki ön kesici süt dişlerinin yerini kalıcı dişlerin alması gerekir ki halk arasında buna ?kapak atma? denir. Dolayısı ile sığır veya mandanın alt çenesinin önünde gelişimini tamamlamış iki kalıcı kesici dişin bulunması o hayvanın iki yaşını doldurduğunu göstermektedir? şeklinde konuştu.
