İşte acı gerçek!
2015 yılında Türkiye´nin vergi tahsilatı yüzde 1.4 artsa da Anadolu´nun bir çok ilende yüzde 25´lere varan oranda düşüş yaşandı. Düşüş yaşanan iller arasında Kırıkkale´de yer aldı. 2014 yılında tahakkuk tahsilat oranı yüzde 86.2 olan Kırıkkale, 2015 yılında 54.32´şe düştü.
71 İL´DE DÜŞÜŞ YAŞANDI
2015´te Türkiye vergi gelirleri açısından aslında bir sorun yaşamadı. Önceki yıl 401 milyar lira olan vergi tahsilatı 407 milyara yükseldi. Ancak il bazında bakıldığında ciddi problemlerin varlığına işaret eden sinyaller kendini gösterdi. Şöyle ki sadece 10 ilde vergi tahsilatı artarken geri kalan 71 ilde Maliye vergi tahsil etmede zorlandı. Doğu illerinde yüzde 50´leri geçen tahsilat düşüşü küçük ve vergi geliri de az olan bu illerden ziyade asıl etkisini Anadolu Kaplanları denilen 10 ilde gösterdi. Ödediği yıllık vergi 1 milyar lirayı geçen ve bu itibarla da hem ekonominin çarklarını döndüren hem de toplam vergi gelirlerinin yüzde 95´ini ödeyen 25 şehrin içindeki 10 Anadolu Kaplanı vergi gelirlerinde büyük oranlı düşüş yaşarken bu durum şehirlerin geleceğine yönelik kaygıları da artırdı. Sanayinin önemli kentlerinden olan bu 25 ilden geri kalan 10 ilde de gelirde küçük düşüşler yaşandı. İstanbul´da tahsilat hemen hemen aynı kaldı. İzmit´te yüzde 20´lik artış olurken Ankara, İzmir, Adana ve Zonguldak vergi tahsilatı yükselen iller oldu.
KRİZE KARŞI SAVUNMASIZ
Türkiye´nin vergi gelirlerini kurtaran bu illerin dışında sanayinin lokomotiflerinden olan Bursa´da yüzde 13´lük düşüş yaşandı. Bursa´da tahakkuk eden verginin yani Bursalıların devlete toplam borcunun yüzde 65.3´ü ödendi. Sakarya, Manisa ve Denizli´de sırasıyla yüzde 29, yüzde 14 ve yüzde 26.6´lık tahsilat gerilemesi Batı illerindeki sorunu ortaya koyan rakamlar oldu. Anadolu´nun kalbindeki Konya´da yüzde 10 ve Kayseri´de de yüzde 14.3´ü bulan tahsilat azalmasını Suriye´den dolayı sorun yaşayan Gaziantep ve Kahramanmaraş´taki yüksek oranlı sallantılar izledi. Eskişehir´deki yüzde 13´lük gerileme de adı,Anadolu Kaplanları arasında anılan illerde yaşanan sorunu perçinleyen başka bir gelişme oldu. 2015´te ekonominin yeterince büyüymediği ortamda vergi tahsilatındaki bu gerileme Anadolu illerinin krizler karşısında aslında ne kadar savumasız olduklarını da oraya koydu.
DOĞU´DA TAHSİLAT ORANI
Maliye´ye olan vergi borcunun ödenen vergiye oranı olan tahakkuk/ tahsilat oranına bakıldığında tablo biraz daha netleşiyor. Öyle ki bazı illerde 2014´e göre neredeyse yarı yarıya düşüşler yaşandı. Yani önceki yıl 100 liralık borcunun 70 lirasını ödeyen illerde tutar 35 liraya kadar indi. Türkiye´de 2015 yılı tamamında vergi borcunun yüzde 83´ü ödendi. Bu oran önceki yıl yüzde 55´ti. Yani 2 puanlık bir gerileme söz konusu. İllere baktığımızda ise durumun biraz daha vahim olduğu görülüyor. Örneğin Van´da geçen yıl yüzde 51 olan tahukkuk/ tahsilat oranı yüzde 33´e geriledi. Mardin, Hakkâri, Şırnak´ta da benzer durum meydana geldi. Vergi borcuna en az riayet eden 20 ilin 10´u Doğu´dan 10´u Batı´dan çıktı.
EN DRAMATİK DÜŞÜŞ KIRIKKALE´DE
Küçük illere bakıldığında tahsilat düşüşünde elbette Doğu illeri başı çekiyor. Ancak ilginç bir şekilde ilk sırayı yüzde 77´lik tahsilat düşüşü ile Kırıkkale alıyor. Bu şehirdeki gerilemenin Makine Kimya Endüstrisi kaynaklı olabileceği tahmin ediliyor. Şırnak ve Adıyaman´da yüzde 55 ve Mardin´de yüzde 45 gerileyen tahsilat Doğu illerindeki sorunu ortaya koydu. Ancak yine yüzde 40´ın üstünde tahsilat düşüşü olan Karaman ve Karabük dikkat çeken Batı illerinden oldu.
